Τι είναι η δυσγραφία και πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

Τι είναι η δυσγραφία;

Η δυσγραφία ανήκει στις μαθησιακές δυσκολίες. Παρουσίαζεται ως δυσκολία στη γραφή, καθώς επηρεάζει τις ικανότητες γραφής. Ορίζεται ως η δυσκολία στην αυτόματη ανάκληση στη μνήμη και στον έλεγχο των μυϊκών κινήσεων που απαιτούνται για τη γραφή των γραμμάτων ή των αριθμών.

Πολύ συχνά εμφανίζεται συνοδευόμενη από κάποια άλλη μαθησιακή δυσκολία.

Πώς εκδηλώνεται η δυσγραφία;

Η δυσγραφία εκδηλώνεται συνήθως με:

• Δυσκολία απόδοσης της σκέψης και του γραπτού λόγου στον προφορικό.
• Ελλιπή οργάνωση του γραπτού (τα γράμματα δεν είναι σωστά τοποθετημένα στη γραμμή, αλλά και το κείμενο δεν είναι σωστά τοποθετημένο στη σελίδα).
• Κούραση ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του παιδιού να γράψει.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της δυσγραφίας;

Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι η δυσγραφία (όπως η δυσλεξία, αλλά και γενικά οι μαθησιακές δυσκολίες) δεν επηρεάζουν τη νοητική ικανότητα του ατόμου. Παράλληλα, η δυσγραφία δεν είναι τεμπελιά ούτε προκαλείται από απροσεξία ή αδιαφορία του παιδιού.

Τα χαρακτηριστικά της δυσγραφίας είναι:

• Η ανακολουθία των γραμμάτων
• Η ανάμειξη μικρών και κεφαλαίων γραμμάτων
• Συνεχές γράψιμο. Γράψιμο, δηλαδή, χωρίς κενά ανάμεσα στις λέξεις.
• Πολύ μικρά ή πολύ μεγάλα γράμματα.
• Γράμματα ημιτελή ή με μη κανονικό σχήμα
• Ατελείς λέξεις σε μια πρόταση ή ακόμα και ατελείς προτάσεις
• Πολλά ορθογραφικά λάθη
• Γράψιμο εκτός των γραμμών και μη τήρηση των περιθωρίων του τετραδίου.
• Κούραση κατά το γράψιμο
• Κακή οργάνωση της σελίδας
• Δυσκολία στην οργάνωση της σκέψης
• Απόκλιση ανάμεσα στον γραπτό και τον προφορικό λόγο
• Σφίξιμο των δαχτύλων κατά το γράψιμο
• Μη κανονική τοποθέτηση του καρπού
• Συχνά σβησίματα
• Εναλλαγή όρθιων και πλαγιαστών γραμμάτων
• Αργός ρυθμός γραψίματος (και κατά την αντιγραφή)
• Ψιθύρισμα κατά το γράψιμο
• Μη ικανοποιητική οργάνωση της δομής και της σύνταξης
• Δυσκολία στη γραμματική

Τα παιδιά με δυσγραφία εύκολα απογοητεύονται, καθώς οι προσπάθειες τους δεν αποδίδουν «καρπούς». Ενώ ο προφορικός λόγος είναι ικανοποιητικός, η δυσκολία να αποδώσουν τη σκέψη τους γραπτά τους δημιουργεί άγχος και πολλές φορές τα παρατούν, αφού βλέπουν πως δεν τα καταφέρνουν, όπως θα ήθελαν ή όπως περίμεναν.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα διαγωνίσματα, καθώς τα παιδιά μπορεί να έχουν διαβάσει αρκετά, ο βαθμός όμως δεν ανταποκρίνεται στην προσπάθειά τους.

Πώς μπορεί να βοηθηθεί ένας μαθητής με δυσγραφία;

• Είναι καλό να εξασκηθεί ο μαθητής στο σχεδιασμό των γραμμάτων και των αριθμών. Αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους:
  • Το παιδί γράφει το γράμμα με το δάχτυλο στον αέρα.
  • Φτιάχνει το γράμμα με τα δάχτυλα ή με το σώμα του (Μπορεί να τον βοηθήσει κι ένας συμμαθητής του). Μπορεί ταυτόχρονα να κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Για παράδειγμα, για να φτιάξει το γράμμα ‘α’, χρησιμοποιεί τον δείκτη και τον αντίχειρα του αριστερού χεριού δημιουργεί έναν κύκλο και κολλάει τον δείκτη του δεξιού χεριού για να φτιάξει τη ‘μαγκουρίτσα’.
  • Γίνεται ‘σαλιγκάρι’ «γράφοντας» με τα βήματά του το γράμμα στο πάτωμα. Δηλαδή, κάνει περπατώντας την κίνηση που θα έκανε με το χέρι του και το μολύβι. Για παράδειγμα, για να «γράψει» το ‘α’, περπατάει κυκλικά, κάνει ένα μικρό πηδηματάκι (εκεί που θα σήκωνε το μολύβι) και στη συνέχεια περπατά ευθεία για να φτιάξει τη ‘μαγκουρίτσα’.
  • Πλάθει πλαστελίνη, πηλό ή ζύμη και φτιάχνει γράμματα και αριθμούς.
  • Σε ένα μπολ βάζουμε άμμο, αλεύρι ή ζάχαρη. Το παιδί γράφει γράμματα και αριθμούς με το δάχτυλό του.
• Φτιάχνουμε εμείς γράμματα με πλαστελίνη. Το παιδί κλείνει τα μάτια και αγγίζοντάς τα, προσπαθεί να αναγνωρίσει ποιο γράμμα είναι.
• Κατηγοριοποιούμε τα γράμματα και τους αριθμούς με βάση τις ομοιότητες που έχουν (καμπύλες, ευθείες γραμμές, γωνίες, μέγεθος, θέση στη γραμμή). Το παιδί τα παρατηρεί και συνειδητοποιεί ποια μοιάζουν μεταξύ τους και ποια όχι.
• Το παιδί πρέπει να μάθει από νωρίς να κρατά σωστά το μολύβι, να έχει σωστή στάση σώματος και να τοποθετεί σωστά το τετράδιο όταν γράφει.
• Θα ήταν καλό να αποφεύγεται η γραφή σε χαρτί που δεν έχει γραμμές και περιθώρια.
• Το παιδί μπορεί να γράφει στον υπολογιστή, ώστε να αποφεύγει την υπερβολική προσπάθεια και την κούραση, ωστόσο, το γράψιμο στο χαρτί δεν πρέπει να αποκλείεται τελείως.
• Το παιδί θα βοηθηθεί πολύ αν διορθώνει μόνο του το γραπτό του. Σε πρώτο στάδιο, του επισημαίνουμε τη λέξη που είναι γραμμένη λάθος, ενώ αργότερα δείχνουμε τη γραμμή ή την παράγραφο, όπου υπάρχει λάθος. Το λάθος δεν είναι απαραίτητα ορθογραφικό. Το παιδί μπορεί να διορθώσει και κάποιο γράμμα που δεν είναι γραμμένο «σωστά».
  • Είναι καλό η διόρθωση να γίνεται λίγη ώρα μετά την ολοκλήρωση τη εργασίας, ώστε να δει το γραπτό του από κάποια «απόσταση». Μπορούμε να χωρίσουμε τον έλεγχο του γραπτού σε τομείς για να βοηθηθεί το παιδί: ορθογραφία, στίξη, σύνταξη, καθαρότητα γραπτού κλπ.
• Δείχνουμε στο παιδί παλιότερα γραπτά του για να συγκρίνει και και να παρακολουθήσει την εξέλιξη και τη βελτίωσή του.
• Ασκήσεις που μπορούν να βοηθήσουν τους παιδί να «δουλεύει» σωστά το μολύβι:
  • Δίνουμε στο παιδί ασκήσεις πρώτης γραφής, ακόμα κι αν βρίσκεται σε μεγαλύτερη τάξη.
  • Σχεδιάζουμε σε χαρτί και κόβουμε γράμματα και αριθμούς. Το παιδί τα χρωματίζει προσέχοντας να μη βγαίνει από το κενό.
  • Παιχνίδια με λαβύρινθους μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

Τι σχέση έχει η κακογραφία με τη δυσγραφία;

Η κακογραφία δεν σημαίνει δυσγραφία. Δεν αποτελεί μαθησιακή δυσκολία. Τα γράμματα είναι δυσανάγνωστα και πολλές φορές δεν είναι σωστά τοποθετημένα στο γραπτό του. Ωστόσο, όταν το παιδί γράφει προσεκτικά μπορεί να κάνει ευανάγνωστα γράμματα. Επίσης, η κακογραφία δεν επηρεάζει την ορθογραφία. Αιτία για την κακογραφία μπορεί να είναι μια «κακή» αρχή στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, κατά τις οποίες δεν δόθηκε η κατάλληλη προσοχή στις ασκήσεις πρώτης γραφής ώστε να «συνηθίσει» το παιδί να γράφει σωστά τα γράμματα και τους αριθμούς.

πηγή: fylada.gr